نقاشی پشت شیشه، هنری که از نو باید شناخت

بهارستان آنلاین – نقاشی پشت شیشه هنری است که ریشه در تاریخ این سرزمین دارد و با وجودی که برای ابتدا و شروع آن زمان دقیقی را نمی توانیم در نظر بگیریم با این حال ریشه های فرهنگی سرزمینمان را در این هنر به وضوع در می یابیم . با این وجود نقاشی پشت شیشه بسیار مورد کم مهری واقع شده است .به شکلی که بیشتر افراد با شنیدن نام آن نقاشی ویترای در ذهنشان نقش می بندد. در صورتی که دنیای این دگ با یکدیگر بسیار متفاوت است و شیوه های اجرایی در نقاشی پشت شیشه بسیار وسیع تر و متنوع تر از ویترای است . در این سال ها سعید رضاخان (پدر معنوی نقاشی پشت شیشه )تلاش بسیاری در معرفی این هنر داشته است .

در زیر مصاحبه با این هنرمند فعال را با بهارستان آنلاین در زیر می خوانید:

جناب رضاخان بفرمائید نقاشی پشت شیشه چگونه هنری است؟
نقاشی پشت شیشه همانطور که از نامش پیدا است هنری است که در پشت شیشه اجرا می شود و در آن می توانید از انواع رنگ هایی که مات هستند و مانند ویترای نور را از خود عبور نمی دهند استفاده کنید. همینطور می توانید انواع کاغذ و مواد را به عنوان کلاژ در نقاشی به کار ببرید.

موصوع نقاشی در این هنر چیست ؟
موضوع آزاد است همچنین شیوه و نحوه اجرا هم آزاد است . ممکن است برخی این هنر را سبک بدانند در صورتی که اینطور نیست و نقاشی پشت شیشه یک تکنیک است و در آن هر سبکی می تواند بگنجیل د.

نظر جنابعالی در مورد برخی موضوعات از جمله خیالی سازی و شمایل نگاری چیست ؟
اینها موضوعاتی هستند که بر پایه تفکرات و اعتقادات عامه جامعه در دوران قاجار شکل گرفتند و با گذشت زمان وسعت یافتند . دلیل گسترش این دو نوع فرهنگ آن زمان بود . جامعه مذهبی شیعی باعث شدتا شمایل نگاری به حد اعلای خود برسد. از طرفی جامعه سنتی آن زمان بیشتر بر پایه کشاورزی و کارگری روزگار می گذراند و نوع تفریحات و زمان آزاد آن مردمان در برخی ماه های سال
به شکلی بود که نقالی و دور هم نشینی را موجب می شد. پس می بینیم که این امر توجیه خوبی برای گسترش نقاشی قهوه خانه ای و خیالی سازی در پشت شیشه است . به همین دلیل نقاشی
پشت شیشه در این دو رشته به شدت رونق گرفت زیرا توده جامعه افرادی مذهبی بودند که اوقات خود را در قهوه خانه ها می گذراندند و نقالی یک رسانه شناخته شده محسوب می شد و شما اثری از رسانه های امروزی نمی دیدید.بودند .

آیا نقاشی به شیوه خیالی سازی و شمایل نگاری در روزگار ما توجیهی دارد؟
هر کسی دارای خورده فرهنگ خاص خودش است .زیرا شرایط محیطی مخصوص به خودش را داشته به این معنی که سطح تحصیلات ، شغل ، درامد ، موقعیت اجتماعی ، موقعیت خانوادگی ، قومیت و ….خودش را داشته . به همین دلیل دیدگاه ها ، اقونرزشها و نحوه اجرای هرکس در هنر با دیگری بسیار متفاوت است . در اینجا من نمی توانم به کسی بگویم که با چه موضوعی نقاشی بکشد یا نکشد
برخی افراد هستند که در همان حال و هوای قدیم به سر می برند. نوع روحیه آنها در آثارشان به وضوح هویداست. در ضمن هرنوع کار خواهان خودش را دارد . جالب است بدانید برخی افراد هستند که فقط سفارش شمایل نگاری و خیالی سازی را قبول و می کشند و از بازار خود هم راضی هستند.

چه راه هایی را برای ارتباط میان هنرگذشته و امروز می شود پیشنهاد کرد؟
برخی از دوستان این فکر آزارشان می دهد که هنر امروز می تواند به سنت ها ضربه بزند. با این وجود باید یک نکته را مد نظر داشته باشیم و آن این است که مسیری را که امروز در آن قدم بر می داریم از گذشته وارد آن شده ایم. یعنی اگر در گذشته قوی بودیم امروز نیز شکوهمند ظاهر می شویم و اگر در گذشته حرفی برای گفتن نداشتیم امروز نیز سخت بتوانیم حرفی بزنیم . در کل منظورم این است که هنر امروز ما ریشه در گذشته ما دارد و این یک زنجیر است که در هر دوره یک حلقه به حلقه های آن افزوده شده است . پس ارتباط میان گذشته و امروز ما ناخودآگاه وجود دارد اما اینکه برای بدست گرفتن بازار چه باید کرد و چگونه از طرح های سنتی در زمان امروز می توان استفاده کرد این یک صحبت جدا است. راه حل فکر جدید است . راه حل نوآوری است . البته نوآوری نباید به هر قیمتی باشد.

پس شما باطرح های سنتی نقاشی پشت شیشه موافق هستید؟
موافقت و مخالفت من زیاد مهم نیست . در اصل من به تمام نظرات احترام می گذارم . در اینجا صحبت از نوآوری در نقاشی پشت شیشه است. اگر قرار باشد که این کار با همان طرح های قدیمی و به همان شیوه اجرا شود کار هنری نمی شود بلکه تبدیل به صنایع دستی می شود . در ضمن این میان با سقوط در اجرا نیز روبرو هستیم که کار را وخیم تر می کند . وقتی یک اثر دوره قاجار با شیوه ای بسیار ناپخته و خام دستانه کپی می شود یک سقوط است. من با این نوع کار مخالف هستم . با این حال یک اثر می تواند حال و هوای قدیم را داشته باشد ولی بسیار قوی و به روز باشد.

چطور می شود نقاشی پشت شیشه را فراگیر نمود ؟
این مسئله راه های گوناگون دارد . تبلیغات ، برگزاری کارگاه های آموزشی ، برگزاری کلاس ، برپایی نمایشگاه ، ایجاد بازار فروش ، در نظر گرفتن تسهیلات عمومی برای هنرمندان این رشته و مواردی دیگر از این دست می توانند در گسترش نقاشی پشت شیشه موثر باشنداما مسئله ای که در اینجا مطرح می باشد و کمتر به آن پرداخته می شود حضور این هنر در زندگی نسل های پیشین است . شما در قهوه خانه ها و گاهی در دست درویش ها و نقال های دوره گرد نمونه هایی از این آثار را می دیدید . اما امروز چه ؟ اما امروز نیز با چنین چیزی روبرو هستید؟ اگر امروز این هنر وارد نمای داخلی ساختمان شود بطور یقین بیشتر و بهتر شناخته می شود.

به چه صورت می شود از نقاشی پشت شیشه در دکوراسیون داخلی استفاده نمود؟
بطور نمونه می توانم به استفاده از آن در پارتیشن اشاره نمایم و یا آئینه های درون فضای داخلی ساختمان و یا میزهای عسلی ، اطراف شومینه یا هر جای دیگر که می شود در آن از شیشه استفاده کرد.
نقاشی ویترای نیز بر پایه اصلی شیشه اجرا می شود . تفاوت این دو چیست ؟
از نظر بستر اجرا که در هر دو از شیشه استفاده می شود و تفاوتی وجود ندارد اما از نظر نوع رنگ و شیوه های گوناگون اجرا و موضوع تفاوت زیادی وجود دارد . همچنین عبور نور از رنگ مسئله ای است که در نقاشی ویترای وجود دارد ولی در نقاشی پشت شیشه به چشم نمی خورد . با این وجود وقتی نام نقاشی پشت شیشه می آید بیشتر افراد متاسفانه نقاشی ویترای در ذهنشان نقش می بندد.

چرا نقاشی پشت شیشه در مقایسه با ویترای تا این اندازه ناشناخته است؟
اگر کمی به عقب بازگردیم مشاهده می کنیم که در گذشته وضعیت عکس امروز بوده است ولی با گذشت زمان شرایط به شکلی شد که نقاشی پشت شیشه رفته رفته به سمت فراموشی رفت و با تعقییر سبک زندگی از ذهن ها پاک شد . این موضوع می تواند دلایل بسیاری داشته باشد ولی یکی از آنها ساده بودن کار ویترای است. همین سادگی باعث شد تا عده زیادی به آن گرایش پیدا کنند. البته همانطور که بارها گفته ام در یک رخداد باید مجموعه دلایل را در نظر بگیریم . این تنها یکی از دلایل افول نقاشی پشت شیشه است.
آیا شما با ویترای مخالف هستید؟
خیر. هر کسی سلیقه خودش را دارد و باید به سلیقه دیگران احترام بگذاریم . در این سال ها افراد زیادی را دیده ام که ویترای کار می کردند . وقتی نقاشی پشت شیشه را به آنها معرفی کردم؛ نتوانستند از ویترای فاصله بگیرند و به نقاشی پشت شیشه بپردازند.عکس این موضوع هم بوده است . پس نتیجه می گیریم هر کدام جایگاه خود را دارند.

کدامیک گستردگی بیشتری دارد؟
اگر منظور شما از گستردگی شناخته شدن در میان افراد و یا تعداد نفراتی که به آن می پردازند باشد؛ بطور مسلم ویترای گستردگی بیشتری دارد. اما اگر منظورتان شیوه های اجرایی باشد با ترکیب های رنگی باشد؛ در نقاشی پشت شیشه هیچ محدودیتی وجود ندارد و باید بگویم که این هنر بی انتها است.

با توجه به مطالبی که گفته شد؛ آینده نقاشی پشت شیشه را چگونه می بینید؟
نقاشی پشت شیشه هنری است که از نو باید آنرا شناخت . باید نقاط قوت و ضعف آنرا بررسی نمود. مجموعه دلایلی که آنرا در زمان قاجار به اوج رساند را بررسی نمود. و مجموعه دلایلی که باعث افول آن و به حاشیه راندنش شد را بررسی کرد . باید در مورد آن تحقیقات زیادی صورت بگیرد . در این ارتباط کاری انجام نشده است و به نظر می رسد این هنر زمینه مناسبی برای فعالیت دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا باشد.

انتهای پیام/113