نقاشی پشت شیشه ، ابزار و رنگها

بهارستان آنلاین – پدر نقاشی پشت شیشه ایران (سعید رضاخان) تجربه گرانبهایی در رابطه با این هنر قدیمی دارد و در این راه مواد گوناگونی را در پشت شیشه آزموده است. تجربه‌ای که راحت به دست نیامده است و انتقال آن به هنردوستان و علاقه‌مندان می‌تواند مسایل بسیاری را حل کند و شاید این گفتگو پاسخ به سوالات برخی افراد باشد. افرادی که پاسخ مناسبی برای انتخاب و به کارگیری ابزار مناسب جهت فعالیت خود نیافته‌اند یا حتی سوالات بسیاری برای انتخاب نوع رنگ در زمینه نقاشی پشت شیشه ، ذهن آنها را به خود مشغول کرده است.

آیا برای کشیدن یک تابلو با تکنیک نقاشی پشت شیشه ، ابزار خاصی مورد نیاز است ؟
انتخاب ابزار و رنگ به خود شخصی که می‌خواهد کار را اجرا کند باز می‌گردد. همانطور که برای نقاشی روی بوم مواد و ابزار زیادی وجود دارد برای نقاشی پشت شیشه هم به همین شکل است. من خودم از قلموهای آبرنگ استفاده می‌کنم ولی دوستانی را می‌شناسم که از قلموهای تخت رنگ روغن بهره می‌برند. کسانی هستند که از کاردک استفاده می‌کنند. افرادی هم هستند که از قلموهای ساختمانی سود می‌برند. حتی افرادی را دیده ام که از انگشتان خود برای نقاشی استفاده می‌کنند یا حتی برخی فقط رنگها را می‌ریزند و با تکان دادن شیشه ، رنگ را روی آن هدایت می‌کنند و به همین راحتی نقاشی خود را می‌کشند. در مورد رنگ هم به همین شکل است. برخی از دوستان با رنگهای پایه آبی ، مانند اکرولیک کار می‌کنند ولی رنگ غالب در این هنر ، رنگ روغن است.با این حال نمونه‌هایی هم از نقاشی پشت شیشه با قیر را هم داریم. از طرفی بحث کلاژ هم مطرح است. پس می بینید که در این تکنیک دست هنرمند بسیار باز است و محدودیت چندانی ندارد.

کار با کدامیک از این ابزار و رنگها برای نقاشی پشت شیشه مناسب تر است ؟
نمی توانم بگویم که کدامیک از وسیله‌ها برای نقاشی پشت شیشه مناسب تر است. زیرا هرکدام از هنرمندان با یکسری از ابزارها و مواد راحت تر کار می‌کند و این یک مساله شخصی است.

آیا کیفیت مواد و ابزار تاثیری در نقاشی دارد؟
به هیچ عنوان نمی توانیم نقش این دو را در نقاشی نادیده بگیریم ولی به نظر من آنچه مهم است مهارت فرد است. اگر کسی با نقاشی میانه ای نداشته باشد با بهترین ابزار هم نمی تواند یک کار زیبا و خاص را ارایه دهد. یک کودک را تصور کنید که تازه مداد دست گرفتن را تجربه کرده. این کودک خام دست است و برای کشیدن خط راست مشکل دارد. حتی شاید بهتر باشد بگویم که تصور درستی از خط صاف ندارد. حالا می خواهید به همین کودک بهترین و گرانترین ابزار را بدهید تا نقاشی بکشد. مسلم است که یک شاهکار هنری در سطح آثار کلاسیک خلق نمی کند.

در حال حاضر از چه رنگهایی بیشتر استفاده می‌شود؟
در حال حاضر بیشترین رنگی که به کار می‌رود ، رنگ روغن است. دلیلش هم آسانی کار با آن است. شما با دیگر رنگها مثل رنک روغن نمی‌توانید کار کنید. سایه زدن و ایجاد ظرافت های لازم با رنگ روغن در مقایسه با دیگر رنگها و بویژه رنگهای پایه آبی بسیار ساده تر است. البته برخی هم هستند که از رنگهای ویترای مات استفاده می‌کنند و بصورت ترکیب مواد ، دیگر رنگها را هم کنار آن قرار می‌دهند. در این میان ورق طلا ، مقوا ، پارچه و دیگر موارد هم می‌توانند در کنار رنگها قرار بگیرند.

در گذشته چه رنگهایی وجود داشتند؟
در گذشته ، بیشتر رنگها دستساز بودند. رنگهایی که بخشی از آنها از اکسید فلزها حاصل می‌شدند. برخی افراد هم از رنگهای پایه آبی استفاده می‌کردند. در حال حاضر نمونه‌هایی از این دست آثار در موزه نقاشی پشت شیشه دیده می‌شود. البته در گذشته با کارهای تکه چسبانی یا همان کلاژ هم روبرو می‌شویم. زرورق سیگار ، کاغذ شکلات ، نخ ابریشم و مواردی از این دست در کنار نقاشی قرار می‌گرفتند.

شیشه به عنوان زمینه اصلی کار باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟
امروز بیشتر از شیشه با ضخامت ۲ میلیمتر استفاده می‌شود. البته از شیشه های ضخیم تر هم می‌شود استفاده کرد ولی شیشه های ضخیم مشکل دوبینی در ذهن ایجاد می‌کند و این در حالی است که چشم سالم است. با این حال افرادی هم هستند که از پلکسی برای زمینه کار خود استفاده می‌کنند م دلایل خاص خودشان را هم دارند. از جمله مقاومت پلکسی در برابر ضربه و مقاومت آن در مقایسه با شکنندگی شیشه است که باعث ماندگاری بیشتر اثر در مقابل حوادث می‌شود.

برخی افراد پلکسی را فاقد اصالت می‌دانند. نظر شما در اینباره چیست؟
اول از این افراد بپرسید اصالت یعنی چه؟ بطور یقین تعریف صحیحی از اصالت به شما نخواهند داد. بعد بیایید ببینید خروجی کارشان در ارتباط با نقاشی پشت شیشه چقدر است؟ بطور یقین خروجی چندانی را هم نخواهید دید. در اینجا باید یک نکته را یادآوری کنم. طی این سالها یک مورد را زیاد دیده ام. افرادی که زیاد انتقاد می‌کنند و سعی در کم ارزش جلوه دادن کار دیگران دارند افراد کم کار و بسیار ضعیفی هستند. به همین دلیل برای مطرح کردن خودشان دیگران را تخریب می‌کنند. در مورد پلکسی هم باید بگویم که خودم تابحال استفاده نکردم اما افرادی هستند که آنرا به کار می‌برند. دلایل خاص خودشان را هم دارند که یکی از آن دلایل ، مقاومت پلکسی گلاس در برابر ضربه است. در ضمن جالب است بدانید افرادی را که تا امروز دیده ام از پلکسی به جای شیشه‌های معمولی استفاده می‌کنند ؛ کارشان بسیار قوی بوده و طبق تعریف قانون ، آثارشان دارای اصالت است.

آیا در نقاشی پشت شیشه بحث کوره و پختن رنگها هم مطرح است؟
متاسفانه مدتی است که این صحبت‌ را زیاد می‌شنوم و بیشتر هم از سوی دوستانی است که در شهرستانها هستند. افرادی که برای آزمون نقاشی پشت شیشه مراجعه می‌کنند با این سوال عجیب روبرو می‌شوند که برای پختن رنگها چه کار می‌کنند؟ جالب تر اینکه همین چندی پیش در شهر مشهد ، خانمی که قرار بوده امتحان عملی را بگیرد به دنبال نمونه کارهای فیوز بوده و بعد که کارآموز ، سرد بودن رنگها را توضیح می‌دهد ؛ آن خانم ممتحن ، نقاشی پشت شیشه را با ویترای اشتباه می‌گیرد و کمی مشاجره بوجود می‌آید. مساله ، مظلومیت نقاشی پشت شیشه است. با کمال تاسف برداشت درستی از این هنر در میراث فرهنگی ، وزارت ارشاد و فنی حرفه‌ای وجود ندارد. به همین دلیل برخی هم تصور می‌کنند که نقاشی پشت شیشه پس از انجام باید به کوره برود و پخته شود.

نظر شما درباره حلال ها و انواع آنها چیست؟
این موضوع به نوع کار و عادت نقاش باز می‌گردد. برخی از هنرمندان ، رنگها را مستقیم روی می گذارد و نقاشی می کنند. برخی هم رنگ را با کمی حلال رقیق می کنند و مورد استفاده قرار می‌دهند. گاهی اوقات شما چاره ای ندارید و باید اینکار را انجام دهید. در حال حاضر هم انواع رقیق کننده در بازار وجود دارد. کارخانه‌های مختلف خشک کن های گوناگون را تولید می‌کنند که البته باید یک نکته را در مصرف آنها مد نظر داشته باشیم. زمانی که رنک بیش از اندازه رقیق می شود ؛ خاصیت چسبندگی مولکولی آن کم می‌شود. در این حالت به خوبی پشت شیشه نمی‌چسبد. همین حالت زمانی که رنگ را با تینر یا نفت رقیق می کنید هم پیش می‌آید. به همین علت برای رقیق تر کردن بیش از اندازه ، بهتر است از ترابانتین و یا دیگر رقیق کننده هایی که حالت چسبندگی دارند استفاده شود.

برای خاتمه اگر صحبتی مانده است ، بفرمایید؟
در نقاشی پشت شیشه آنچه مهم است رعایت اصول اولیه است. اینکه شما از جزع به کل نقاشی کنید. اینکه زمینه را در انتها پیاده کنید. اینکه رنگها مات باشند و نور را از خود عبور ندهند. به همین دلیل نوع ابزار و مواد مصرفی در در درجه دوم قرار می‌گیرد و فرع کار است. به همین دلیل ابزار ها متناسب با نوع کار هنرمند انتخاب می‌شوند. حتی شاید کسی نخواهد رنگ را بوسیله قلمو در پشت شیشه بگذارد و با قلمو نقاشی کند. برای همین توصیه می‌کنم که افراد ، خودشان را زیاد درگیر مسایل فرعی نکنند و بیشتر به بالا بردن مهارت در نقاشی بپردازند.

انتهای پیام / 752